Pponiższe uwagi trzeba pamiętać że nie są to "prawdy absolutne", a przede wszystkim nie opisują one doświadczeń ich adresata.
Czy stosowanie się do nich gwarantuje sukces wychowawczy? Nie. Czy nie stosowanie się zawsze doprowadzi do porażki? Nie. Warto jednak je chyba przemyśleć i skonfrontować z własną strategią wychowawczą, szczególnie gdy nie przynosi ona oczekiwanych efektów.
Pamiętajmy też - w kontekście ewentualnych porażek wychowawczych - o słowach wybitego psychologa Abrahama Maslowa: Jest możliwe być kochanym i szanowanym, a pomimo to ulegać cynizmowi i nihilizmowi oraz nie widzieć nic, dla czego warto pracować.
W rozmowie z dzieckiem:
Postawy młodzieży w okresie dojrzewania | Oczekiwania rodziców w stosunku do dzieci w tym okresie |
Negacja autorytetów (domu, szkoły, kościoła), bunt | Budowanie świata na osobowościach, uległość, posłuszeństwo, podporządkowanie się |
Akcentowanie własnego zdania, brak kompromisów, budowanie tożsamości na agresywności | Szukanie optymalnych rozwiązań, tolerancyjnoć, wyrozumiałość |
Ciekawość poznawcza granicząca z brawurą | Odpowiedzialność, rozumienie potrzeby uczenia się, ukierunkowanie zainteresowań, przewidywalność skutków poczynań |
Ucieczka w system kłamstw i fantazjowania | Prawdomówność, rzeczowość informacji |
Domaganie się przywilejów, poszerzenie skali żądań | Odpowiedzialność, ograniczenie pomocy od rodziców na rzecz zwiększenia obowiązków dziecka |
Rozluźnienie rodzinnych więzi uczuciowych, oddalanie się od domu | Dojrzałość uczuć rodzinnych, wyważone, opiekuńcze relacje z rodzeństwem |
Skrajność postaw ( np. nieśmiałość lub tupet ), widzenie świata biało czarnego | Odejście od krańcowości zachowań, widzenie półcienia. Refleksyjność, dojrzałość sądów, autokrytycyzm |
Mały stopień samokrytycyzmu | Refleksyjność, dojrzałość sądów, autokrytycyzm |
Coraz więcej czynników wpływa negatywnie na kształtowanie dzieci. Wiele z nich jest poza naszymi możliwościami reagowania, niektóre jednak zależą od nas rodziców.
Co prawda większość z nas może powiedzieć słowami Bettelheima :
to warto czasem zastanowić się nad naszymi postawami wobec dzieci.
RODZICE | DZIECI |
Nieumiejętność okazywania miłości, uczuć | Szukanie ciepła i miłości wśród rówieśników, w sektach, przedwczesna inicjacja seksualna |
Nadmierne oczekiwania w stosunku do możliwości dziecka, wygórowane ambicje wobec niego, brak akceptacji | Niska samoocena, niechęć do najbliższych, brak akceptacji siebie, szukanie jej wśród rówieśników za pomocą ryzykownych zachowań (agresja, sięganie po alkohol lub narkotyki), stany depresyjne, próby samobójcze |
Lekceważenie problemów dzieci, minimalizowanie czasu im poświęcanego. Unikanie trudnych rozmów | Zamykanie się w sobie, szukanie rozwiązań problemów wśród kolegów, ucieczka w świat mediów |
Brak konsekwencji w działaniu | Lekceważenie rodziców, nie realizowanie poleceń, działania pozoranckie, utrata autorytetu |
Nadmierne zaufanie do dzieci - za duża swoboda | Próby niebezpiecznego eksperymentowania, stworzenie nierealnej rzeczywistości, wybieranie płytkich medialnych wzorców i utożsamianie się z nimi |
Nadopiekuńczość | Brak samodzielności, zagubienie, bezradność, lęk przed podejmowaniem decyzji, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem |
Nadmierna rygorystyczność, stosowanie kar i przemocy fizycznej, minimalizowanie nagród i pochwał | Osłabnięcie więzi rodzinnych, ucieczki z domu, zdobywanie autorytetu wśród rówieśników agresją, odreagowywanie się w przemocy |
Reagowanie na problemy dzieci pod wpływem silnych emocji | Ucieczka w milczenie, izolowanie się, agresywne replikowanie, kłótliwość |
Brak poszanowania intymności ( wścibstwo ) |
Skrytość, brak zaufania, utrata autorytetu |