Rozwój i organizacja Szkoły Podstawowej w Kamienicy Szlacheckiej w latach 1945 - 2008 z późniejszymi zmianami.

 

 

Pierwsza szkoła w Kamienicy Szlacheckiej istniała już w roku 1879. Była to szkoła dwuklasowa, międzywyznaniowa. Uczęszczały do niej dzieci również z Nowej Wsi i Borucina. Ogółem uczniów było 120-stu, w tym 20-stu ewangielików i 100 katolików.

Po II wojnie światowej w byłych zabudowaniach gospodarza Wunscha powstała szkoła, pierwotnie 4-klasowa i na dwie zmiany, do której dzieci wchodziły w specjalnym drewnianym obuwiu zwanym „korkami”.

Początek obecnie istniejącej szkoły datuje się od roku 1917. Mieściła się ona w starym budynku szkolnym i pomieszczeniach wynajmowanych we wsi
u gospodarza p. Labudy.

W okresie międzywojennym kierownikiem szkoły był p. Potrykus. Od 1937 r. funkcję tę pełnił Konrad Siegner, który został zamordowany przez hitlerowców.[1]

Sytuacja szkolnictwa po drugiej wojnie światowej była niezwykle trudna zarówno w sferze materialnej jak i kadrowej.

Mając na uwadze trudności związane z budownictwem szkolnym
a także trudności kadrowe, przyjęto za podstawę ustroju szkolnego
7-klasową szkołę podstawową. [2] Taką właśnie była Szkoła Podstawowa
w Kamienicy Szlacheckiej. W latach powojennych, miała charakter szkoły zbiorczej z filią w Nowej Wsi. Realizowała program 7-letniej szkoły podstawowej i zatrudniała od trzech do czterech nauczycieli.

Można wnioskować, że Szkoła Podstawowa w Kamienicy Szlacheckiej realizowała program nauczania, jako szkoła zbiorcza
7-klasowa. Obowiązującym językiem obcym był j. angielski, nauczany przez ówczesnego kierownika szkoły.[3]

Z danych statystycznych wynika, że w roku szkolnym 1950/51 stosunek liczby uczniów w wieku od 7 do 13 lat do liczby wszystkich dzieci w tym wieku wynosił 98%. Pocieszającym był fakt, iż wskaźnik ten rósł, a to oznaczało, że trudności wynikające z wyżu demograficznego były przez polskie władze dość skutecznie rozwiązywane.

Widoczna była też wzrastająca liczba uczniów kończących VII klasę, np.: dla 67% uczniów rozpoczynających edukację w roku 1945, ukończenie jej okazało się możliwe po siedmiu latach tj. w roku 1961. Natomiast dla rozpoczynających naukę rok później wskaźnik ten wynosił już 85%.[4]

Szkoła Podstawowa w Kamienicy Szlacheckiej także mogła cieszyć się rosnącym wskaźnikiem osób otrzymujących klasyfikację do następnych klas.
W czerwcu 1950 r. liczba dzieci promowanych wynosiła 88% całości zaś rok później, w czerwcu 1951 r. liczba ta wynosiła już 90%.[5]

         W roku 1950 szkoła liczyła 166- uczniów a w roku 1955 – 157 uczniów, czyli o 9-ciu mniej. Wskaźnik ten przez okres 5-ciu lat stopniowo malał. Dopiero od roku 1956 zaczął powoli rosnąć i już w roku szkolnym 1956/57 stan uczniów wynosił tyle samo, co w roku 1950, czyli 166-ciu uczniów.[6]

Wytyczne Ministerstwa Oświaty z roku 1950, zmierzały do stopniowej rekonstrukcji szkolnictwa podstawowego na wsi, tak, aby wszystkie obwody szkolne liczące powyżej 80-uczniów zatrudniały co najmniej 4-rech nauczycieli i realizowały 7 klas programowych. Normy wymagały, aby szkoły o jednym nauczycielu, realizujące 4 klasy programowe, liczyły do 40-stu uczniów,
o dwóch nauczycielach, realizujące 5 klas programowych, liczyły od 40-stu do 60-ciu uczniów, zaś szkoły o trzech nauczycielach, realizujące 6 klas programowych, liczyły od 60-ciu do 80-ciu uczniów. Szkoły o czterech nauczycielach realizujące 7 las programowych liczyły już powyżej 80-ciu uczniów.[7]

         Niedociągnięciem organizacyjnym dla szkół w tym okresie była duża rozpiętość liczby godzin lekcyjnych w szkołach 7-klasowych o różnej liczbie nauczycieli. W roku 1950 liczba tygodniowych godzin wynosiła:

- 184 h przy 6-ciu nauczycielach

- 160 h przy 5-ciu nauczycielach

- 142 h przy 4-rech nauczycielach

- 101 h przy 3 nauczycielach.[8]

         Szkoła w Kamienicy Szlacheckiej w roku szkolnym 1950/51 realizowała program siedmioklasowej szkoły podstawowej, liczącej 166 uczniów i 4-rech nauczycieli łącznie z kierownikiem szkoły, którym był Jan Stolc, pełniący tę funkcję jako pierwszy po okresie wojennym.[9]

         W roku szkolnym 1951/52 stanowisko kierownika szkoły objął Stanisław Seyda, a grono pedagogiczne składało się z czterech nauczycieli. W programie nauczania języka obcego, nastąpiły zmiany wynikające z przejścia na emeryturę nauczyciela języka angielskiego. Na skutek braku nauczyciela tegoż języka, jako obowiązkowy wprowadzono j. rosyjski.[10]

         W całym kraju w roku 1952 wprowadzono w szkołach podstawowych egzamin ukończenia szkoły podstawowej, który obejmował w części pisemnej dyktando i wypracowanie z języka polskiego, a z matematyki zadanie tekstowe
i dwa przykłady matematyczne. Część ustna natomiast zawierała pytania
z języka polskiego, matematyki, a także nauki o Polsce współczesnej.[11]

Także w szkole w Kamienicy Szlacheckiej uczniowie klasy siódmej pisali egzamin końcowy, który ku uciesze grona pedagogicznego i zdających, przebiegł pomyślnie dla wszystkich zainteresowanych, tj. na 24-rech zdających, zdali wszyscy. Ten rok szkolny zakończył się pomyślnie także w sferze materialnej szkoły, a to, dlatego, że została ona zaopatrzona w niezbędne pomoce szkolne. Otrzymała ona 4 mapy i wiele przyborów do nauki chemii
i fizyki.[12]

W roku szkolnym 1952/53 szkoła w Kamienicy Szlacheckiej liczyła sobie 163 uczniów, na których przypadało 4-rech nauczycieli. Kierownikiem w tym roku został, pełniący tę funkcję po raz pierwszy, Bolesław Cichosz. Pełnił ją jednak tylko do dnia 1 marca 1953 roku, kiedy to został oddelegowany
z zawodu nauczycielskiego do powiatowego Komitetu Polski w Kartuzach, gdzie otrzymał pracę jako instruktor partii. W związku z powyższym funkcję kierownika szkoły objął nauczyciel pochodzący z Borzestowa, Zygmunt Żołądź.[13]

Rok 1953, a dokładnie dzień 5 marca, przeszedł do historii, jako dzień śmierci Marszałka Związku Radzieckiego, Józefa Stalina. Dzień ten ogłoszono dniem żałoby we wszystkich szkołach, także w szkole w Kamienicy Szlacheckiej.[14] Pani Helena Kotłowska, mieszkanka Kamienicy Szlacheckiej, wspomina ten dzień jako 12-letnia uczennica szkoły „…pamiętam, że wszystkie klasy zebrały się na dużym holu szkolnym i przez 5 minut musieliśmy zachować ciszę, aby uczcić pamięć Stalina. Wszystkie dziewczynki obowiązkowo musiały mieć na sobie czarne wstążki.”[15]

Kolejne zmiany organizacyjne wynikające z instrukcji Ministra Oświaty dotyczyły roku szkolnego 1953/54. Skonkretyzował on zadania wynikające
z planu 6-cio letniego, które nakazywały przekształcać szkoły podstawowe niepełne na szkoły pełne tak, aby nauczaniem w nich objąć do roku 1955, 87% ogólnej liczby dzieci w wieku szkolnym. Instrukcja ta nakazywała, więc zagęszczanie sieci pełnych szkół zbiorczych zatrudniających, co najmniej czterech nauczycieli. Oczywiście brano pod uwagę odległość od miejsca zamieszkania dziecka do szkoły tak, aby dla uczniów klas I – IV nie przekraczała ona 3 km, a dla uczniów klas V – VII – 4 kilometrów.[16]

Warunki te spełniała Szkoła Podstawowa w Kamienicy Szlacheckiej, zrzeszając dzieci z okolic oddalonych od niej, najwyżej 4 kilometry.

Rok 1956 był rokiem krytyki dla istniejącego systemu wychowania
i programu nauczania, wynikającej z szerzącej się w kraju potrzeby demokratyzacji życia. W związku z tym zaczęto wysuwać różne propozycje dotyczące zarówno organizacji szkolnictwa, jak i treści i metod nauczania.
Duże zmiany w ustawodawstwie szkolnym nastały na skutek dekretu
„O obowiązku szkolnym”, wydanego w marcu 1956 r. Na jego mocy po raz pierwszy w szkolnictwie wprowadzono obowiązek ukończenia szkoły podstawowej. Dekret ten ustalał, że: „obowiązek szkolny trwa do ukończenia
7 klas szkoły podstawowej, najdłużej jednak do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 16 lat”. Kontrolę nad wypełnianiem obowiązku szkolnego powierzono prezydiom gromadzkich rad narodowych oraz szkołom. Szkoły dodatkowo miały za zadanie prowadzić działalność uświadamiającą wśród rodziców i szerzyć swoją działalność wychowawczą na całe środowisko.[17]

Rok 1956 zapisał się w historii kraju dniem 16 marca, jako datą śmierci pierwszego prezydenta Polski Ludowej, pełniącego też funkcję pierwszego Sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii, Bolesława Bieruta. W związku z tym faktem w szkole w Kamienicy Szlacheckiej, tak jak i we wszystkich innych szkołach, ogłoszono żałobę. Na budynku szkoły wywieszono chorągiew
z czarną wstążką, a pamięć B. Bieruta uczczono minutą ciszy.

Pomimo wielkich przemian politycznych i gospodarczych w kraju, rok szkolny 1956/57 nie przyniósł dla szkoły w Kamienicy Szlacheckiej żadnych większych zmian. W szkole kierownictwo nadal pełnił Zygmunt Żołądź, wchodzący w skład 5 osobowego grona pedagogicznego. Szkoła wówczas liczyła 166 uczniów. W tym roku szkolnym dwie nauczycielki wyszły za mąż,
w związku z czym zmieniły nazwiska z Neumiitter na Baranowska oraz z Wenta na Knitter.

Kolejne lata szkolne nie przyniosły większych zmian dla szkoły podstawowej poza zmieniającym się gronem pedagogicznym, którego liczba wahała się od 4 do 5 osób. Cięższym okresem dla nauczycieli była połowa roku szkolnego 1957/58, kiedy to na skutek braku kadry pedagogicznej w trzy osobowym składzie musieli podołać 174-rem uczniom, w związku, z czym liczba ich godzin lekcyjnych tygodniowo wynosiła 38.[18]

Bardzo duże znaczenie dla szkolnictwa polskiego w tym okresie miała akcja z roku 1959 pod nazwą „1000 szkół na tysiąclecie państwa polskiego”, dzięki której w okresie od 1959 do 1971 r. w kraju powołano 2027 nowych szkół.[19]

W samym powiecie kartuskim powstało 5 nowych szkół, a sytuacja materialna istniejących już szkół ulegała stopniowej poprawie i także szkoła
w Kamienicy odczuła ten fakt poprzez odnowienie i odmalowanie jej wnętrz podczas letnich wakacji w roku 1958.[20]

        

Ostateczny kształt i moc prawną reformie szkolnej nadała ustawa z dnia 15 lipca 1961 roku „O rozwoju systemu oświaty i wychowania.” Na mocy tej ustawy, zlikwidowano 11- letnią szkołę ogólnokształcącą a w jej miejsce powołano 8- letnią obowiązkową szkołę podstawową i 4- letnie liceum a także zatwierdzono bezpłatność nauki oraz nadano państwowy charakter szkolnictwa
i instytucji oświatowych.[21]

         Początkowo Ministerstwo zalecało, aby szkoły ośmioklasowe tworzyć tam, gdzie liczba uczniów przekracza 100. W szkołach o mniejszej ilości dzieci wprowadzono nauczanie tylko do klasy VI, zaś dzieciom ją kończącym umożliwiono dojazd do szkól 8-klasowych.[22]

Artykuł drugi tejże ustawy orzekał też, że zarówno szkoły, jak i placówki oświatowo – wychowawcze są instytucjami świeckimi w związku, z czym nauczanie i wychowywanie w nich powinno mieć charakter świecki. Dla szkół podstawowych oznaczało to zlikwidowanie na ich terenie lekcji religii.[23]
         Zmiany programowe wynikające z powyższej ustawy wprowadzono
w Szkole Podstawowej w Kamienicy Szlacheckiej dopiero w roku szkolnym 1963/64 poprzez realizację programu szkoły ośmioletniej dla uczniów do klasy piątej.

Wśród rodziców uczniów Szkoły Podstawowej w Kamienicy Szlacheckiej, fakt zlikwidowania w niej lekcji religii, wywołał oburzenie i protesty, niestety bezskuteczne, w związku, z czym musieli pogodzić się z koniecznością dowożenia dzieci na lekcje religii na plebanię do Wygody, oddalonej od Kamienicy o 7 km..[24]

         Rok 1960/61 był dla szkoły w Kamienicy rokiem trudnym zarówno ze względów lokalowych, jak i materialnych. Szkoła licząca wówczas 219 uczniów posiadała tylko 5-ciu nauczycieli i zaledwie 4 izby lekcyjne, wymagające remontu, ze względu na brak szyb i zaciekający dach.

W tym roku szkolnym swoją kadencję kierownika szkoły zakończył
Zygmunt Żołądź, a stanowisko to w roku szkolnym 1961/62 objął Zbigniew Knitter.

         Kolejne trudne chwile dla szkoły nastąpiły w roku 1963 w okresie jesienno – zimowym, na skutek braku opału, w który zaopatrzono szkołę dopiero 15 października i to w ilościach ledwo wystarczalnych na minimalne ogrzanie szkoły. W klasach w miesiącach zimowych odnotowano zaledwie plus 3 stopnie Celsjusza, co uniemożliwiało przeprowadzanie normalnych zajęć ze względu na ziąb i słabą frekwencję dochodzącą do 4, 5 osób w klasie. Wynikiem panujących mrozów i zamieci było zarządzenie Kuratora Szkolnego Okręgu Gdańskiego o zawieszeniu zajęć w szkołach w dniach od 6 do 9 lutego 1963 r.[25]

         Na skutek stale rosnącej z roku na rok, liczby uczniów w szkole
w Kamienicy Szlacheckiej, w roku szkolnym 1964/65 nastąpiła konieczność podziału najliczniejszej klasy na dwie równorzędne i tak klasa IV podzielona została na klasę A i B.[26]

W związku z zaistniałymi zmianami organizacyjnymi, tj. powstaniem
8 klasy, dnia 24 czerwca 1966 r, w Szkole Podstawowej w Kamienicy Szlacheckiej, po raz pierwszy nie pożegnano na koniec roku szkolnego uczniów klasy siódmej Szkoły Podstawowej w Kamienicy Szlacheckiej, gdyż w myśl ustawy z 15.07.1961 r., wprowadzono w niej ośmioletni program nauczania. Naukę w ośmioklasowej już szkole podstawowej w nowym roku szkolnym
z dniem 1 września 1966 rozpoczęło 227 uczniów. Nowością w tym roku były także wprowadzone w szkole po raz pierwszy zajęcia z Przysposobienia Rolniczego.[27]

         Kolejne istotne zmiany organizacyjne miały miejsce w roku 1972, kiedy to szkole w Kamienicy podporządkowano punkt filialny w miejscowości Nowa Wieś. [28]

Szkoła filialna podlegała kierownictwu szkoły z Kamienicy Szlacheckiej. Pracowała w niej kadra jednoosobowa, ucząca systemem łączonym uczniów klas od I do IV i od V do VIII. Szkoła mieściła się w pomieszczeniu wynajmowanym od gospodarza wsi.              

Punkt filialny zlikwidowano w roku 1976. Dzieci tam uczęszczające przeniesiono do szkoły w Klukowej Hucie (kl. I – IV) i w Stężycy (V – VIII).
         W roku 1971 wynikły zmiany ustawowe dotyczące powoływania dyrektorów szkół. Dotychczasowe stanowisko kierownika szkoły zmieniono na dyrektora szkoły, który miał być powoływany przez inspektora szkolnego na okres nie dłuższy niż 5 lat. W związku z tym w dniu 1 maja 1971 r, w myśl uchwały stanowisko dyrektora szkoły w Kamienicy Szlacheckiej objął dotychczasowy kierownik Jan Labuda.[29]

         Kolejne ważne zmiany w polityce oświatowej przyniósł rok 1971, kiedy to w styczniu minister Oświaty i Szkolnictwa Wyższego powołał Komitet Ekspertów dla opracowania raportu o stanie oświaty w PRL. Skutkiem tego była koncepcja reformy szkolnej zatwierdzona przez Sejm 13.10.1973 r. w uchwale
„W sprawie systemu edukacji narodowej”. Zapowiadała utworzenie 10-letniej średniej szkoły ogólnokształcącej, powszechnej, jednolitej.        Także w szkole w Kamienicy Szlacheckiej zaczęto realizować program szkoły 10 letniej. Nauczyciel zostali zobowiązani do zapoznania się
z programami i wprowadzania ich sukcesywnie w życie. W związku z zaistniałą sytuacją z dniem 23 stycznia 1978 r ognisko przedszkolne przekształcono
w oddział przedszkolny i wszystkie dzieci 6-letnie zobowiązano do uczęszczania na zajęcia, które z powodu braku pomieszczeń w szkole, odbywały się w salce agronomówki.[30]

Poza tym w tymże roku, wprowadzono nowe programy nauczania dla klasy I,
zaś rok później dla klasy II.[31]

Nowością w sprawach organizacyjnych było założenie, z dniem 29 grudnia 1977 roku, Książki Zarządzeń, która zobowiązywała każdego nauczyciela do składania własnoręcznego podpisu pod każdym nowym zarządzeniem, co było jednoznaczne z zapoznaniem się i przyjęciem go do wiadomości.[32]

         Rok 1981 zapisał się w historii państwa polskiego datą 13 grudnia, kiedy to wprowadzono stan wojenny. Był to okres trudny dla całego społeczeństwa,
w tym także dla szkół i ich pracowników. Zmieniono uprawnienia dyrektorów
i nauczycieli, także w szkole w Kamienicy Szlacheckiej kadra musiała dostosować się do otrzymanych wytycznych dotyczących ich działalności.
W tym okresie zawieszono także działalność Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz nowego związku zawodowego „Solidarność”.[33]

         Pięć lat później, w roku 1986, rządy komunistyczne wydały nakaz usunięcia wszystkich emblematów religijnych ze szkół. W związku
z powyższym dnia 30 stycznia, Dyrektor Szkoły Podstawowej w Kamienicy Szlacheckiej, na zebraniu Rady Pedagogicznej, poinformował o zaleceniu Kuratora Oświaty i Wychowania dotyczącym usunięcia krzyży i zobligował do jego wykonania wychowawców klas, sprostowując, że wiąże się to
z zachowaniem świeckiego charakteru szkoły.[34]

         Istotne zmiany kadrowe w szkole w Kamienicy Szlacheckiej miały miejsce w roku 1984, kiedy to na polecenie Władz Oświatowych, utworzono
w niej stanowisko sekretarza szkoły, które z dniem 1 czerwca tegoż roku objęła Urszula Stencel, mieszkanka wioski. Zakres jej obowiązków dotyczył spraw administracyjno – gospodarczych.[35]

         W roku 1999 na arenie politycznej a co za tym idzie geograficznej kraju zaszły wielkie zmiany odczuwalne dla wszystkich resortów państwa w tym także dla oświaty. Mianowicie, w roku tym wdrożono w życie reformę samorządową, w wyniku, której nastąpił podział kraju na 17 dużych województw, 308 powiatów ziemskich oraz 65 grodzkich. Oznaczała ona większą niż dotąd decentralizację państwa, znajdującą odniesienie także
w kwestii zarządzania resortem oświaty. Ministerstwo edukacji straciło swoją bezpośrednią zwierzchność nad szkołami, gdyż przeszły one pod zarządy powiatów i gmin. Zmiany te odczuła także Szkoła Podstawowa w Kamienicy Szlacheckiej, gdy z dniem 1 wrzesień 1990 roku, decyzją Uchwały rady Gminy, przeszła pod zarząd gminy i stała się szkołą samorządową.[36]

         Zmiany w organizacji godzin pracy nastąpiły w Szkole Podstawowej
w Kamienicy Szlacheckiej w roku 1991 na mocy Zarządzenia nr 18 MEN z dnia 24.04.1991. Na radzie pedagogicznej dyrektor odczytał pismo nr 509 – 5093 – 2 – 72, które nakazywało zawieszenie zajęć pozalekcyjnych i objęcie siatki godzin dydaktycznych w wymiarze 4 godzin tygodniowo w każdym oddziale.
W związku z powyższym rada pedagogiczna podjęła uchwałę o pracy społecznej w wymiarze 46 godzin tygodniowo.[37]

         Dla Szkoły Podstawowej w Kamienicy Szlacheckiej istotna zmiana
w sferze organizacji i budżetu miała miejsce w roku 1992, kiedy to na mocy porozumień zawartych między wójtem gminy a dyrektorami szkół, z dniem
1 kwietnia 1992 roku szkoły będą funkcjonować jako samodzielne zakłady pracy z wydzielonymi budżetami finansowania na realizację wynagrodzeń utrzymania placówek.[38]

        

         W roku 2002 Zarząd Gminy Stężyca ogłosił zmiany w dotychczasowej oświacie i na ich mocy powołał Zespoły Kształcenia i Wychowania w takich miejscowościach jak: Kamienica Szlachecka, Szymbark, Stężyca i Klukowa Huta. W związku z powyższym doszło do połączenia trzech jednostek oświatowych: przedszkola, podstawówki i gimnazjum. Zespół jest kierowany przez jedną osobę, laureata konkursu na dyrektorów zespołów. W Kamienicy Szlacheckiej stanowisko to, z dniem 1 września 2002 roku objęła nauczycielka tejże szkoły Bernadetta Kucyk.[39] Sprawowała tę funkcję nieprzerwanie do 31 sierpnia 2017 roku. 

         8 marca 2017 roku, w ramach ogłoszonego konkursu na dyrektora Zespołu Kształcenia i Wychowania w Kamienicy Szlacheckiej, decyzją komisji, stanowisko Dyrektora Szkoły objęła pani Alicja Brzoskowska. Sprawowała tę funkcję od dnia 01.09.2017 roku do 22 maja 2019 roku. Wówczas P.O. dyrektora została obecna wicedyrektor pani Dorota Literska, która po ogłoszeniu kolejnego konkursu na dyrektora ZKiW w Kamienicy Szlacheckiej objęła tę funkcję z dniem 1 września 2019 roku i sprawuje ją do dnia dzisiejszego.

            

       Szkoła działa w oparciu o Statut Zespołu Kształcenia i Wychowania w Kamienicy Szlacheckiej, sporządzony na podstawie art. 50 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty oraz rozporządzenia MEN z 9 lutego 2007 r w sprawie statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.

Organami szkoły są: Dyrektor Zespołu, Rada Pedagogiczna, Rada Rodziców
i Samorząd Uczniowski.[40]